Archive for april, 2025

Europa in het Trump-tijdperk

dinsdag, april 22nd, 2025

1.
Trump verhoudt zich tot alle andere machten in de wereld vanuit het standpunt dat hij afstand doet van de verantwoordelijkheid voor de wereldorde. Dit houdt in dat de definitie van een situatie en van een lijn van zijn buitenlands beleid voortaan door de praktijk gebeurt, niet door een plan; niet volgens concepten hoe überhaupt en in het algemeen met bepaalde situaties moet worden omgegaan. Situaties worden gedefinieerd door wat de betrokken machten doen, niet door programmatische aankondigingen waarbij steeds de vraag is wat daaruit volgt. Bij elk probleem dat Trump aanpakt, hanteert hij een aanpak dat vooral een radicale afwijzing vormt: het afzien van een Amerikaans wereldbeleid dat altijd de wereldorde op het oog heeft, de programmatische sturing van de wereld van staten, “pax americana”. Dit negatieve is het algemene van zijn buitenlands beleid. Het positieve brengt hij tot stand door in elke situatie het principe “America first” door te drukken. Daarbij gaat hij uit van de onbetwistbare superioriteit van de VS: als het al zo is dat alle staten zich zo tot de VS verhouden dat deze voor hun politiek onontbeerlijk zijn, dan moeten ze ook luisteren naar wat de VS hen voorschrijven. Als de vrijheid en het recht van de sterkste de richtlijn van de Amerikaanse politiek is, dan zijn de grootste probleemgevallen die machten die een obstakel vormen voor de VS-macht. Daartoe behoren de VS-bondgenoten die van de VS afhankelijk zijn maar zich er niet aan onderwerpen.(Het is echter niet zo dat Trump van kant zou wisselen en Rusland nu als vriend en de Europeanen als vijand zou beschouwen, dus nieuwe allianties zou aangaan. Rusland en China zijn mondiale concurrenten van de VS. Met hen zal het VS-beleid zich bezig houden op manieren die het toepasselijk acht voor de respectievelijke situaties.) Vanuit het standpunt van Amerikaanse superioriteit zijn de ondankbare Europese partners een speciale soort en worden daarom speciaal behandeld: ze parasiteren op de Amerikaanse macht en gebruiken die om Amerika te verzwakken. Vanuit het onbevangen standpunt van Amerikaanse vrijheid moeten deze staten zich aan de VS onderwerpen of de VS moeten met hen breken.
2.
De Europese staten ondernemen blijkbaar veel om te voorkomen dat de VS hun cruciale rol in de proxy-oorlog in Oekraïne opgeven. Dit is echter nogal tegenstrijdig gezien het feit dat deze Europese staten uit het Trumpisme de consequentie trekken op een autonoom imperialisme te bouwen. Dit voornemen brengen ze in de praktijk op het voor hen en hun onverzoenlijke anti-Russische “Europese vredesorde” essentiële Oekraïne-strijdtoneel met voortdurende en toenemende leveringen van wapens en geld. De zo gepraktiseerde wilsverklaring van de Europese staten, door hun centrale instelling en leidende machten goedgekeurd en bekrachtigd, vormt de basis voor talrijke geschillen tussen de Europese staten: ruzies als gevolg van hun imperialistische ambitie.
3.
De strijd tegen de Russische “agressor”, tot nu toe gevoerd door het collectief dat “het Westen” heet, is het centrale onderdeel van het imperialistische perspectief van de Europese staten. Hun huidige inspanningen in en rond Oekraïne hebben na het optreden van Trump echter niet meer hetzelfde karakter als voorheen aan de zijde van Bidens Amerika, ze zetten niet de oude lijn voort. De oude lijn was: Amerika als leidende macht van het Westen coöpereert met de West-Europese bondgenoten en maakt deze zo functioneel voor een confrontatie met Rusland, die gericht is op zijn strategische terugdringing. Daarbij zijn de Europeanen de geëngageerde partners uit eigenbelang. Dit oorlogsdoel wordt nu anders gedefinieerd. Met Trumps optreden is de positie: “wij ageren als het Westen tegen de grote ondermijner van de wereldorde” van tafel. Deze positie kunnen de Europeanen op eigen houtje niet handhaven, maar dat doen ze nu ook niet meer. Hun herdefiniëring betekent: Europa beschouwt Putin niet langer als de grote verstoorder van de wereldorde en heeft daarbij de VS achter zich dan wel als leidende macht vóór zich, maar Europa verhoudt zich tot Putin als “agressor” die Europa bedreigt. In hun ogen stelt Putin wellicht de eenheid van de Navo op de proef, in elk geval is hij erop gebrand de Europeanen en de EU als verenigde macht te verdelen. Hierop moet Europa onmiddellijk reageren met onvoorwaardelijke steun aan Oekraïne en een enorme herbewapening in de komende drie tot vijf jaar. Met de aankondiging van de herbewapening is deze weliswaar nog niet gerealiseerd, maar de aankondiging dat de Europese Commissie voor dit doel enorme schulden mogelijk maakt en alle voorgaande regelgeving omzeilt, en het feit dat de Duitsers hun heilige schuldenrem opgeven om hun bewapening te vergroten en dit ook de officiële lijn in Brussel wordt – laten zien dat er in Europa een herdefiniëring van deze oorlog en de confrontatie met Rusland gaande is. Dat er tussen het imperialistische programma en zijn realisering een grote kloof gaapt (wat o.a. blijkt uit allerlei geschillen tussen de Europese staten inzake leiderschap, financiering etc.) neemt niets weg van de ambitie. Europa wil zich tot een macht ontwikkelen die in staat is Rusland af te schrikken (= te verslaan – volgens de dialectiek van de afschrikking: die is alleen geloofwaardig als ze in staat is te winnen). Dit heeft Europa nu absoluut nodig. In tegenstelling tot Trump blijven vooraanstaande Europese politici onvermurwbaar Rusland als “agressor” bestempelen en gebruiken dit om hun acties in de Oekraïne-oorlog te rechtvaardigen. De definitie van Rusland als vijand vormt de basis voor de imperialistische grootmachtambitie van de Europese staten.
(P.S. Hoe ver ze daarmee komen, hangt er natuurlijk van af of de Europese volkeren hun rol als toekomstig kanonnenvoer achter en aan het front accepteren, dus voldoende “sneuvelbereidheid” opbrengen.)